Uygur Devleti Ders Notu

UYGUR DEVLETİ (745 – 840)

  • Selenga Irmağı çevresinde yaşamışlardır. Kutluğ Kağan zamanında Göktürk egemenliğine girmişlerdir. Bu dönemde beyleri sırasıyla Erkin ve İl-Teber (küçük kral) ünvanlarıyla anılmıştır.
  • Kutuk Devleti’ni yıkmalarından sonra Kutluğ Bilge Kül, Uygur Devleti’ni kurmuştur. Orhun nehri kıyısında Ordu-Balık şehrini kurmuş ve devleti buradan yönetmiştir.
  • Böğü Kağan zamanında Maniheizm resmi din ilan edildi. Maniheizm, Hristiyanlık, Musevilik, Budizm ve Zerdüşt dinlerinin karışımı olan bir dindi. Bu din özellikle et yemeyi yasaklıyordu.
  • Bu dine göçebe Türk beyleri karşı çıktı. Çünkü bu din hayvancılıkla uğraşan göçebe Türklerin geleneklerine ve yaşam tarzlarına uymayan bir dindi. Bu dinin gereği, bir süre sonra savaşçı yapılarını kaybetmişlerdir.
  • 840 yılında Kırgızlar tarafından yıkılmışlardır.
  • Daha sonra kitleler halinde iç Asya’ya geldiler, yeniden örgütlendiler ve iki ayrı devlet kurdular.

 

1. Karsu Uygur Devleti (Sarı Uygurlar 911 – 1226)

Başkentleri Karsu olup ticaret merkezidir. Önemli bir askeri güç olamadılar. Budizmi benimseyerek Çin’le ticari ilişkiler kurdular. Moğollar tarafından siyasi varlıklarına son verilmiştir.

 

2. Turfan Uygurları (856 – 1209)

Doğu Türkistan’da kurulmuştur. Başkentleri Hoço’dur. Ticari alanda gelişme göstermişler, Çin ile ticari ilişkilerde bulunmuşlardır. Cengiz Han tarafından yıkılmışlardır.

 

UYGURLAR’IN GENEL ÖZELLİKLERİ

  1. Orta Asya Türk tarihinde ilk kez yerleşik hayata geçen topluluktur.
  2. Uygarlık bakımından diğer Türk devletlerinden daha ileridirler.
  3. Yerleşik hayata geçişlerinde özellikle Çinlilerden etkilenmişlerdir.
  4. Tarım ve ticarette ileri gitmeleri yerleşik kültürü meydana getirmiştir.
  5. Şehirlerin kurulmasına paralel olarak geleneksel çadır sanatının yerini mimari almıştır. Orta Asya’da ilk Türk mimari eserleri meydana getirmişlerdir.
  6. Şehirciliği geliştirerek şehir kültürünü oluşturmuşlardır.
  7. İpek Yolu aracılığı ile Hindistan, Tibet, Çin, Maveraünnehir ve İran ile ticari ilişkilerde bulunmuşlardır.
  8. Uzak Doğu ve İran ile yakın ilişkileri sonucunda Mani, Buda ve Zerdüşt dinlerinin etkisinde kalmışlardır. Bunun sonucu yabancı bir dini benimseyen ilk Türk devletidir.
  9. Çinlilerle ilişkileri sonucunda kağıdı ve matbaayı kullanmışlardır. Halı ve kumaş dokumacılığında ileri gitmişlerdir.
  10. Tiyatro eserleri yazıp oynamışlar, Karagöz oyununun temelini oluşturmuşlardır.
  11. Eski Türk devletlerinde ilk eğitim kurumu (okul) Uygurlar’da görülmektedir.
  12. Kendi buldukları 18 harfli alfabeyi kullanmışlardır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.