SOKULLU DÖNEMİ   (1564-1579)

Sokullu Mehmet Paşa, Kanuni’nin son iki yılı, II. Selim dönemin tamamı ve III. Murat’ın ilk beş yılında sadrazamlık yaptı. Tarihin akışında rol oynadığı ve döneme damgasını vurduğu için, dönem kendi adıyla anılmıştır.

Sakız Adası Cenevizlilerden alınarak Batı Anadolu’nun güvenliği sağlandı.

Kıbrıs Adası fethedilerek Doğu Akdeniz’de kesin egemenlik kuruldu. Güney kıyılarının ve Mısır yolunun güvenliği sağlandı (1570).

İnebahtı Yenilgisi: Kıbrıs’ın alınması üzerine harekete geçen haçlı donanması Osmanlı donanmasını ağır bir yenilgiye uğrattı (1571).

Tunus İspanyollardan alınarak Kuzey Afrika’da Osmanlı egemenliği pekiştirildi.

Lehistan Osmanlı himayesine girdi. Osmanlı nüfuzu Baltık Denizi’ne kadar uzandı.

Portekiz’in müdahalesi üzerine Osmanlı Fas’a asker gönderdi. Vadi’üs-Seyl Savaşı kazanıldı (1577). Fas, Osmanlı himayesine girdi. Kuzey Afrika’da Osmanlı hakimiyeti pekişti.

KANAL PROJELERİ

a) Don Volga Kanalı: Sokullu, bu nehirler arasında küçük bir kanal açma girişiminde bulundu.

Amaç:

• Karadeniz ile Hazar’ı birleştirmek.
• Kırım’ın ve Karadeniz’in güvenliğini sağlamak.
• Rusya’nın Karadeniz’e inmesini önlemek.
• İran savaşlarında donanmadan yararlanmak.
• Kafkas Türkleriyle doğrudan bağlantı kurmak.

b) Süveyş Kanalı: Sokullu, Akdeniz ile Kızıldeniz arasında bir kanal açmayı düşündü.

Amaç:

• Coğrafi keşiflerin olumsuz etkilerini kırmak.
• Hint ticaretini yeniden Akdeniz’e yöneltmek.
• Avrupalıların Uzakdoğu’daki baskısını önlemek.
• Doğu sınırlarının güvenliğini sağlamak.
• Basra Körfezi ve Kızıldeniz’in güvenliğini sağlamada Akdeniz donanmasından yararlanmak.