1924 ANAYASASI, ÖZELLİKLERİ VE DEĞİŞİKLİKLERİ

20 Ocak 1921 tarihli Anayasa, olağanüstü devrin olağanüstü şartları içinde çıkarılmış bir anayasa idi. 1921 Anayasası, hazırlandığı ortamdaki olumsuz şartlar nedeniyle çok kısa ve eksikti.

Daha sonra şartlar değişmiş, Saltanat ve Hilafet kaldırılmış, Cumhuriyet ilan edilmişti ve artık Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni ilkelerinin yer alacağı, her türlü ihtiyaçları karşılayabilecek bir düzenleme gerekiyordu.

Bu nedenle Anayasa Hazırlama Komisyonunun hazırladığı tasarı 20 Nisan 1924’de TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe girdi.

1924 Anayasasının dayandığı esaslar, ondan evvel yürürlükte olan 1921 Anayasasının dayandığı temel esaslardan esinlenmiştir. Ulusal Egemenlik, tek meclis ve kuvvetler birliği, meclisin üstünlüğü prensipleri 1921 Anayasasından alınmış ve geliştirilmiştir.

•  105 maddeden oluşan bu Anayasada egemenliğin kayıtsız şartsız Türk Ulusuna ait olduğu belirtilmiştir.
•  Anayasa’da Türkiye Devleti’nin bir Cumhuriyet olduğu, dininin İslam, dilinin Türkçe, başkentinin Ankara olduğu yer almaktadır.
•  Kuvvetler birliği ilkesi geçerlidir. Yargı bağımsızdır.
•  Kamu hürriyetleri de düzenlenmiştir.

1924 Anayasası ile devletin tüm işlerinin kanuna uygunluğu sağlanmış, böylece Hukuk Devleti ilkesi gerçekleştirilmiştir. Bu Anayasa Hukuk İnkılabının en somut biçimde görünüşüdür.

1) 10 Nisan 1928’de Anayasa’dan “Devletin dini İslamdır” maddesi çıkarıldı.

2) 1937 yılında Atatürk’ün diğer ilkeleriyle birlikte laiklik ilkesi Anayasa’ya eklenerek laikleşme alanında son ve en önemli adım atılmış oldu.