Tarih Bilimi Kavramlar
Tarih Bilimi
Abide: Bir olayı gelecek kuşaklara anımsatmak için dikilen anıt.
Anal: Hitit Krallarının olayları yazdırdıkları belgeler, yıllıklar.
Arşiv: Yazılı tarih kaynaklarının bulunduğu ve korunduğu yerlere denir.
Biyografi: Kişilerin kimliklerini, kişiliğini anlatan belgelere denir.
Bürokrasi: Devlet işlerini yürüten kadro.
Evrensel: Uluslar arası
Ferman: Hükümdarların emir ve buyruklarını içeren belgedir.
Kaynak ( Belge ) : Geçmişte yaşanmış olayları bizlere en doğru bir şekilde ulaştıran her türlü malzemeye “Kaynak” veya “Belge” denildiği gibi, “Vesika” veya “Doküman” da denir.
Kitabe: Dikili taşlar üzerine yazılmış tarihi olayları aydınlatan” Yazıt” da denilen belgelerdir.
Kronoloji: Tarihi olayların zamanının belirlenmesi ve sıralanmasına bilimine "Kronoloji" denir.
Milat: Doğum demektir. Hz İsa'nın doğumu sıfır (0) kabul edilmiştir.
Şecere: Bir kişinin veya toplumun geçmişini açıklayan "Soy kütüğü" de denilen belgedir.
Tablet: Anadolu ve Mezopotamya 'da üzerine yazı veya resim bulunan topraktan yapılmış levha.
Olay: Malazgirt Savaşı, Çanakkale Savaşı gibi kısa süreli yaşanan, yeri, başlangıcı ve bitişi belli olan toplumları etkileyen gelişmelere denir.
Olgu: Anadolu'nun Türkleşmesi, Cumhuriyet dönemi devrimleri gibi uzun bir süreci ifade eden aynı nitelikli toplumsal olayların bütününe denir.
Papirüs: Mısırlıların üzerine yazı yazmak amacı ile Papirüs bitkisinden yaptıkları kağıt.
Peleponnes: Mora Yarımada'sının diğer adı.
Monarşi: Bir kişinin veya bir ailenin egemenlik haklarına dayalı yönetim biçimidir.
Veri: İncelenen olayla ilgili elde edilen bütün bilgilere denir.
Yıllık: Yaşanan olayların günü gününe kaydedildiği belgelere "Yıllık" (Anal) denir.
Tetkik: Araştırma.
Tümülüs: Bir yerleşim yerinin zamanla toprak altında kalması. Tümülüslere Anadolu’da “Höyük” Asya’da “Kurgan” adı verilmiştir.
Vaka: Olay.
Vakanüvis: Olayı yazan kişi Osmanlılarda Tarihçi.
Vakayıname: Olayın yazılı olduğu belge.
Federasyon: Birden fazla devletin bir araya gelerek tek bir siyasi güç oluşturmalarıdır. Federasyonu oluşturan devletler anlaşma biçimleri çerçevesinde iç işlerinde serbesttir.
Monarşi: Bir kişinin veya bir ailenin egemenlik haklarına dayalı yönetim biçimidir.
Mutlak Monarşi: Egemenliğin kayıtsız şartsız bir kişi veya aile tarafından kullanılması biçimidir.
Meşrutiyet ( Parlamenter Monarşi ):Anayasal, Parlamenter Krallık da denilen bu sistem Hükümdarın egemenlik haklarını anayasa ve meclis ile paylaşması sistemidir. ( İngiltere, Danimarka, Hollanda, İsveç ve Belçika vb).
Oligarşi: Egemenliğin bir sınıf veya zümreye ait olan yönetim şeklidir.
Otokrasi: Monarşinin bir çeşididir. Monarşiden farkı, yönetimin miras yolu ile geçmesi yerine kişinin yönetimi ele geçirmesi söz konusudur.
Teokrasi: Din kurallarına dayalı devlet biçimidir.
Totalirizm: Küçük bir gurubun baskı yolu ile toplumu yönetmesidir. Kişilerin hak ve özgürlüklerinin devlet tarafından ortadan kaldırılması biçimidir.
(Mussolini’nin Faşizmi ile Hitlerin, Nazizm’i gibi )