TARİH VE TARİHİN ÇAĞLARA AYRILMASI 1 | ||
Tarih ve Özellikleri | Tarihe Yardımcı Bilimler ve Tarihte Zaman | |
Geçmişte yaşamış olan toplulukları belgelere dayanarak, yer ve zaman göstererek, sebep-sonuç ilişkisi içerisinde izleyen ve objektif olarak açıklayan bir bilimdir.
Tarihin Özellikleri : 1- Geçmiş olayları inceler. 2- Belgelere dayanmalı ve objektif olunmalıdır. 3- Yer ve zaman belirtilmelidir. 4- Sebep sonuç ilişkisi olmalıdır. 5- İnsanlar tarafından meydana getirilirler. 6-Tarihi olaylar tekrarlanamaz. Deney ve gözlem yapılamaz. 7- Olayın meydana geldiği devrin şartları ve değer yargıları iyi bilinmelidir. 8- Araştırma mümkün olduğu kadar olayın geçtiği yerde yapılmalıdır. |
Coğrafya : Yer bilimi
Arkeoloji : Kazı bilimi Etnoğrafya : Öz kültür bilimi Paleografya : Yazı bilimi Nümizmatik (Meskukat) : Para bilimi Sosyoloji : Toplum bilimi Kronoloji : Takvim bilimi Filoloji : Dil bilimi Heraldik : Arma bilimi Sigilografya : Mühür bilimi Antropoloji : Irk Bilimi
Tarihte Zaman
▪ Tarih biliminde olayların oluş sırasını belirleme ihtiyacı belli zaman dilimlerinin oluşturulmasında etkili olmuştur. ▪ Tarihin yüzer yıllık bölümlere ayrılmasıyla yapılan bölümlenmeye yüzyıl denmiştir. |
▪ Tüm insanlığı etkileyip önemli bir olay ile başlayıp yine önemli bir olayla biten, siyasi, sosyal, ekonomik yönden benzerlikler gösteren dönemlere ise çağ denmiştir.
▪ Olayların oluş sırasını belirleyen çizelgelere takvim denmiştir. Güneş yılı ve ay yılı olmak üzere iki çeşit takvim vardır.
Türklerin Kullandığı Takvim Çeşitleri :
1-12 Hayvanlı Takvim : Güneş yılı esaslıdır. Her yıla bir hayvan ismi verilir. 12 aydan oluşur.
2- Hicri Takvim : Ay yılı esaslıdır. İlk kez Hz. Ömer zamanın da kullanılmaya başlanmıştır. Hicret başlangıçlıdır.
3- Celali Takvim : Büyük Selçuklu Devleti’nde Melikşah zamanında ayrıca Harzemşahlar ve Babürler tarafından da kullanılmıştır. Güneş yılı esaslıdır. İran kökenlidir.
4- Rumi (Mali) Takvim : Güneş yılı esaslı bir takvimdir. Osmanlılarda IV. Mehmet zamanında kullanılmaya başlanmıştır. Sadece ekonomik alanda kullanılmıştır. Hicret başlangıçlıdır.
5- Miladi Takvim : 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Mısırlılar ve Romalılar geliştirmiştir. Hz. İsa’nın doğumu (Milad-0) başlangıç kabul edilmiştir. |
TARİHİN ÇAĞLARA AYRILMASI
Tarih Öncesi Devirler Tarihi Çağlar
Taş Devri Maden Devri İlkçağ Ortaçağ Yeniçağ Yakınçağ
Üç devre ayrılır:
a-Kabataş : Araç gereç yapımı yoktur. İnsanlar toplayıcılıkla geçinmektedir. En ilkel ve en uzun dönemdir.
b-Yontmataş : Ağaç-gereç yapımı başlamıştır. Avcılık başlamış, insanlar mağaralara çekilmiş- lerdir. Mağara duvarlarındaki resimlere ilk defa rastlanmıştır. Devrin sonlarına doğru ateş bulunmuştur.
c- Cilalıtaş : Topraktan araç-gereç yapımı başlamış seramik sanatının temeli atılmıştır Üreticilikle birlikte yerleşik hayat başla- mıştır. Hayvanlar evcilleştirilmiştir. Bitki liflerinden elbiseler yapılmış. Ticaretin temelleri atılmıştır.
Not: Cilalıtaş ile Bakır Dönemi arasındaki geçiş dönemine Kalkolitik Dönem denir. |
Üç devre ayrılır :
a-Bakır Dönemi : İnsanlığın ilk kullandığı maden Ba- kırdır. Bakırın kullanılması ile maden devri başlamıştır.
b-Tunç Dönemi : İnsanlar bakır ve kalayı karıştırıp tunç elde etmişlerdir. Devlet düşüncesi ortaya çıktı ve ilk site devletleri, arkasından büyük devletler kuruldu.
c-Demir Dönemi : Devrin sonlarına doğru yazı bulun- muştur.
Tarih Öncesi Devirlerin Özellikleri :
1- Tarih öncesi dönemlerin devirlere ayrılmasında, kullanılan araç ve gereçlere dikkat edilir. 2- Tarih öncesi dönemlere Karanlık Dönemlerde denir. 3- Devirler tüm toplumlarda aynı anda yaşanmamıştır. 4- Her toplum bütün devirleri sırasıyla yaşamamıştır. 5- İnsanların ihtiyaçları icatları ortaya çıkarmıştır. |
(MÖ 3000 – MS 375)
Başlangıç: Yazının bulunması
Bitiş : Kavimler Göçü
Çağlar içerisinde en uzun olanıdır.
|
( MS 375 – 1453)
Başlangıç: Kavimler Göçü
Bitiş : İstanbul’un Fethi |
(1453 – 1789 )
Başlangıç: İstanbul’un Fethi
Bitiş : Fransız İhtilali |
( 1789 – ? )
Başlangıç: Fransız İhtilali
Bitiş : Günümüzde hala devam ediyor. |
Tarihi Çağları Özellikleri
1- Yazının bulunuşundan günümüze kadar geçen süreyi kapsar. 2- Tarih, öğrenmeyi ve araştırmayı kolaylaştırmak içindir çağlara ayrılmıştır. 3- Önemli toplumsal olaylar çağ başlangıcı olarak kabul edilmektedir. 4- Bütün devirler tüm toplumlarda aynı anda yaşanmamıştır. |